Skupovi: Suvremeni film i njegove teorije: od narativnosti događaja do vizualizacije života
Tonči Valentić
Totalitet i beskonačnost – filmska ontologija Stanleya Kubricka
Može li film misliti? Da, ali to ne čini uvijek; manje zbog toga što ga u tome sprečava njegova tobože navlastito slikovna narav, nego uglavnom jer mu to ne uspijeva zbog zadane tehnološke epistemologije uvjetovane parametrima “imanentnog” svijeta. Stanley Kubrick jedan je od rijetkih “metafizičkih pripovjedača” čiji filmovi misle: naracijom, svjetlom, glazbom, zvukovima, riječima, pokretima i slikama. Kao jedan od najvažnijih redatelja u filmskoj povijesti, Kubrick je uspio stvoriti nenadmašan opus koji se odlikuje intelektualnom i simboličkom koherentnošću, pri čemu se svaki od njegovih trinaest filmova može shvatiti kao cjelovit kinematografski koncept. Kubrickov “konceptualni univerzum” karakterizira kinetička ekspresija utjelovljenog mišljenja kroz širok spektar inovacija u formi i naraciji, postavljajući inherentno filozofijska pitanja na eksplicitno filmski način. Nakana ovog izlaganja je analizirati načine na koji je Kubrick stvorio svoju “filmsku ontologiju” i u nju utkao dva filozofska pojma – totaliteta i beskonačnosti – koji su uvelike odredili ne samo nove teorijske struje nastale u zadnjih dvadesetak godina, nego i u presudnoj mjeri definirale putanju “novog filma”, u cijelosti otvorenog mogućnostima reprezentacije onog transcendentalnog putem kognitivnih predodžbi i senzitivnosti filmske slike.