cvs_centar za vizualne studije www.vizualni-studiji.com

Skupovi: Nove teorije slike: Vizualni studiji i znanost o slici

Nataša Lah

Značajni učinci forme u okviru paradigmatskih režima reprezentacije

Izlaganje temeljim na pretpostavci “preslikavanja” metodoloških postulata izvođenja dominantnih povijesnih teorija na izvođenje dominantnih vizualnih formi u paradigmatskom, megakulturnom ključu, čak i u uvjetima smislenog nesklada među njima. Tako se filozofska, epistemološka, dominantno logička argumentacija u klasičnom razdoblju antičke Grčke izvedbeno preslikavala na oblikovno formaliziranje vizualnog u istom razdoblju, kao matematički argument realističnosti cjeline na temelju odnosa među dijelovima. Srodnost formalnih matrica, ovdje logičko-matematičkih, očita je, bez obzira na različite sadržajne orijentire u filozofiji i vizualnom oblikovanju istog razdoblja/kulture. Istodobno, spoznajna doktrina u filozofiji klasičnog razdoblja gotovo da je bila suprotstavljena mitologemsko-mimetičkom okviru reprezentacije u likovnoj umjetnosti. No, u duhu same formalizacije (izvođenja) ona je suglasna, povezana i slična. U daljnjem ću je izlaganju označiti kao “paradigmatski režim reprezentacije”. Po istom principu diferenciram paradigmatske režime reprezentacije antičkog Rima, mističko-kršćanskog i novovjekovnog razdoblja u europskim megakulturama ekstrinzičnih modela formalizacije, a potom i modernističke, postmodernističke i suvremene/aktualne, kao (samo uvjetno) intrinzične modele formalizacije. Za razliku od poveznice misaonog i vizualnog u okviru “paradigmatskog režima reprezentacije”, mnoge su se teorijske reprezentacije istovremeno, kvalificirale kao značenjski relativne i relativizirajuće. Time se dominantna forma (statusno priznata i posebno značajna) nameće i kao paradigmatski ključ izvedbe, a time i jedini značenjski nedvosmislen režim reprezentacije. Zaključno se pokazuje kako kulturni značaj formalizacije nadilazi društvenu ulogu reprezentacije, poistovjećujući formalizaciju i reprezentaciju, odnosno (i sasvim pogrešno) značaj i značenje.