cvs_centar za vizualne studije www.vizualni-studiji.com

Skupovi: Slika i hiperrealizam – slikarstvo, fotografija i film

Tonći Valentić

Deleuze avec Lynch – razlika i ponavljanje u Twin Peaksu

Pri filozofijskoj artikulaciji pojma reprezentacije u doba posvemašnje vizualizacije života i nestanka referencijalnog okvira onoga što je označavao pojam svijeta u tradicionalnoj filozofiji, slika je danas postala temeljem “nove stvarnosti”, a film glavnom umjetničkom paradigmom našega doba. Moć filmske slike danas sastoji se u tome da je on postao medijem filozofskog mišljenja – ne kao njegov “posrednik”, nego kao medij u kojem se događa živo mišljenje. Takva esencijalistička definicija polazi od činjenice da navlastitost filmske istine već odavno nadilazi puku definiciju filma kao “fotografskog i fonografskog zapisa izvanjskog svijeta”.

Nakana ovog izlaganja je na temeljima glavnog Deleuzeova djela Razlika i ponavljanje analizirati jedno od najvažnijih filmskih ostvarenja ovog desetljeća, treću sezonu televizijske serije Twin Peaks (2017) autora i redatelja Davida Lyncha. Imajući na umu posve osebujan stil i iznimnu autorsku poziciju koju Lynch opravdano ima ne samo među filmolozima, nego i filozofskim tumačenjima suvremenih vizualnih umjetnosti, može se reći da je njegov opus jedan od najproduktivnijih i najprovokativnijih u kontekstu interdisciplinarnog promišljanja načina prikazivanja prostorno-vremenskog dis/kontinuiteta, ponajprije onih kojima je svrha subjektiviziranje prostora na vizualni/estetski način. U tom smislu, smatramo da neke od osnovnih postavki koje je Deleuze još prije pola stoljeća iznio u Razlici i ponavljanju mogu biti odličan okvir za analizu “filmske ontologije vremena”, te da se na odabranim kadrovima i sekvencama iz ove vizionarske TV-serije može ocrtati slika svijeta koji se ne nàdaje kao ono filozofski mislivo, već ponajprije kao “slika-ponavljanje” koja tek posredovanjem postaje vizualizirana misao, što znači da se njezina stvarnost nalazi upravo u jazu između kognitivne predodžbe i “senzitivnosti” filmske slike.